HP Headquarter » Essays

Essays


Het verlies dat Perkamentus is: Geheime Kamer - Matt

Nu dan eindelijk de quotes van Geheime Kamer. Helaas kon ik niet meer dan één mooie uitspraak van Perkamentus vinden, vooral omdat hij niet zo vaak voorkomt in GK, maar de quote die ik heb die is wel weer fantastisch en natuurlijk zaag ik een eind door over deze ene quote, omdat het anders zo weinig lijkt (en misschien ook omdat het jullie weer wat stof geeft om over na te denken). Voor het eerst zal ik jullie niet opzadelen met nog meer vragen, maar met een heel lang antwoord:

It is our choices Harry, that show what we truly are, far more than our abilities.

Dit is waarschijnlijk een van de mooiste uitspraken uit de Harry Potter boeken en waarschijnlijk ook een belangrijk thema dat vanaf het eerste begin al meespeelt. Het geeft zo mooi het contrast weer tussen Harry en Voldemort die globaal gezien een vergelijkbare jeugd hebben gehad, maar op twee compleet verschillende manieren hun leven hebben besteed. Waar ik nu nog vol spanning op wacht is de invloed die de keuze van Harry om Peter in leven te laten zal hebben op de verhaallijn, want dat het een belangrijke gebeurtenis zal blijken is al zo goed als zeker. Waar het in deze context nog gaat om zoiets ‘kleins’ als de afdeling waarin je bent ingedeeld, heeft het in grotere zin invloed op het lot van de wereld.

De uitspraak geeft blijk van een groot optimisme dat we invloed hebben op hoe we terecht zullen komen, dat we ervoor kunnen kiezen om een goede persoonlijkheid te ontwikkelen. Vanuit filosofisch oogpunt ligt het wat ingewikkelder, want wat als onze persoonlijkheid en onze keuzes al van te voren vast staan voordat onze acties ook daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. Zelfs in dat geval zou je inderdaad nog kunnen zeggen dat onze keuzes laten zien wie we zijn, maar dan ontbreekt het optimisme wat hier zo duidelijk naar voren komt, want alhoewel de acties laten zien wie we zijn, we zouden door een stroom meegesleurd worden zonder dat we voor deze acties kunnen kiezen. De laatste tijd ben ik nogal geobsedeerd door dat idee, vandaar dit korte uitstapje…

Een belangrijk onderscheid dat hier gemaakt wordt is die tussen wat we kunnen (abilities) en wat we daadwerkelijk doen (choices). Daarnaast zien we nog een derde aspect: wat we zijn (show what we truly are). Om de uitspraak volledig te begrijpen is de combinatie van deze drie dingen van belang, want de uitspraak gaat dieper dan je op het eerste gezicht zou denken – al kan ik niet met zekerheid zeggen of Rowling het ook zo bedoeld had.

Wat wordt hier nou eigenlijk beweerd? Wat we zijn wordt bepaald door onze keuzes én onze talenten, maar volgens Perkamentus zijn onze keuzes veel belangrijker dan onze talenten in deze bepaling. Maar wat zijn we nou eigenlijk, hoe definiëren we een persoon? Als we praten over anderen (en geef toe, jij doet het ook!) gaan we vaak in op wat personen hebben gedaan, meestal gevolgd door een mening. Nu hoeft het niet eens te gaan om een gesprek met een ander, maar zelfs een gedachte zorgt al voor het definiëren van een ander. Een gebeurtenis wordt gevormd door keuzes, talenten en omstandigheden. Maar welke van die drie zorgt voor beeldvorming bij de mens? Het simpele antwoord is alledrie, omdat ze gewoonweg niet zonder elkaar kunnen bestaan. Een keuze bestaat niet zonder het bestaan van omstandigheden waarin de keuze is gemaakt en zonder het talent is er geen omstandigheid (talent in een zeer ruime zin, zo vallen sociale vaardigheden in dit geval ook onder de talenten).

Het kan zijn dat ik nu een denkfout maak en attendeer me er alsjeblieft op als je hier een ernstige fout ziet verschijnen. Als gevolgtrekking van de laatste regel van de vorige alinea kan worden gezegd dat er geen keuze bestaat zonder de aanwezige talenten in de persoon. Met andere woorden, onze keuzes zijn totaal afhankelijk van onze talenten(?) Welk gevolg heeft dit? Keuze zou een smal begrip zijn dat ontstaat uit het talent. Onze talenten kunnen ons overal heenleiden, maar de keuzes zorgen voor het definiëren, ze versmallen als het ware de weg waarop onze persoonlijkheid wordt gevormd; van een eindeloos breed spectrum waarin goed en slecht vallen wordt een smal deel geďsoleerd en dat ben jij. De talenten bepalen hoe breed ons spectrum zou kunnen zijn, maar onze keuzes bepalen wie we echt zijn. Hopelijk is deze beeldspraak een beetje duidelijk.

Wat is nou het verschil tussen de ‘oppervlakkige’ benaderingen en mijn uitgebreide analyse? Oppervlakkig gezien zijn talenten en keuzes gescheiden, je zou op het eerste gezicht waarschijnlijk niet zeggen dat we in onze keuzes afhankelijk zijn van onze talenten. Het is alsof er een grote doos is met een klein deel waarin onze talenten zitten en een groot deel waarin onze keuzes zitten, samen vormen ze het ‘ik’. Wat na logisch nadenken eigenlijk het geval is, is dat er een grote doos is met onze talenten, daarin zit een klein doosje dat onze keuzes bevat. De grote doos is nog steeds het ‘ik’, maar het kleine doosje van de keuzes bepaalt voor het grootste deel wie we zijn, terwijl onze talenten ook van invloed zijn maar stukken minder. Het kleine doosje bepaalt misschien voor 90% wie we zijn en de ruimte daaromheen binnen de grote doos bepaalt de andere 10%.

Welk effect heeft dit op de benadering van de spreuk? Eigenlijk moet je onze talenten niet als minderwaardig zien in de manier waarop ze ons definiëren, want het totaal van onze talenten bepaalt wie we daadwerkelijk zijn. De keuzes zijn echter dat deel van het talent dat het zwaarst weegt bij een beoordeling van ons karakter. Onze talenten bepalen welke keuzes we hebben, dus zonder onze talenten is er geen ‘ik’.

Misschien is een voorbeeld op zijn plaats om alles een beetje duidelijk te maken. Ik definieer Jan vanuit de herinneringen die ik van hem heb: hij heeft ooit een hond geschopt, hij gaat trouw op bezoek bij zijn oude oma, hij scheldt voortdurend en hij doet het goed op school. De talenten staan aan de oorsprong van wat hij heeft gedaan, zo zou het talent voorafgaand aan het trouw bezoeken van zijn oma zijn talent voor sociaal medeleven uitdrukken, het schoppen van de hond staat misschien voor zijn talent voor agressiviteit of zelfverhevenheid boven dieren. Als hij die talenten niet zou bezitten maar bijvoorbeeld die voor antisocialisme of onderdanigheid ten opzichte van dieren, dan kunnen de gebeurtenissen nooit hebben plaatsgevonden. Als hij die talenten niet had zou ook de situatie anders zijn, de keuze om de hond te schoppen zou bijvoorbeeld niet aanwezig zijn, omdat het niet binnen het spectrum van zijn talenten valt. Hij zou dan nog wel de keuze kunnen hebben gehad om de hond te aaien of bang van de hond weg te rennen. De keuzemogelijkheden zijn in theorie oneindig, maar door de talenten die we bezitten worden deze beperkt tot een overzienbaar aantal. De keuze die daaruit wordt gekozen zorgt voor beeldvorming en voor het definiëren van de persoon.

Nou ik vind het al weer genoeg geweest en als je al van te voren de keuze beschouwde als iets wat voortkomt uit het talent, dan bied ik mijn excuses aan voor het verspelen van je tijd. Ben je nog niet overtuigd of begrijp je het niet helemaal reageer dan maar op het forum.



Reageer op dit essay op het forum (maak een nieuw topic aan als er nog geen bestaat).

Je browser ondersteunt geen javascript, schakel javascript in of installeer een browser die wel javascript ondersteunt om de pagina goed te kunnen bekijken